Eroica 50 lat Polskiej Szkoły Filmowej

Obsada:
Edward Dziewoński (Dzidziuś), Barbara Połomska (Zosia, żona Dzidziusia), Ignacy Machowski (major AK), Leon Niemczyk (oficer węgierski), Kazimierz Opaliński (komendant Mokotowa), Kazimierz Rudzki (porucznik Turek)

Pijany Dzidziuś Górkiewicz i ukrywający się nad sufitem obozowej łaźni schorowany pułkownik Zawistowski - oto wojenni bohaterowie sportretowani przez Andrzeja Munka . Tematem noweli Scherzo alla polacca jest powstanie warszawskie. Główny bohater, Dzidziuś Górkiewicz, początkowo rezygnuje z udziału w walce, ale później podejmuje się pośrednictwa między powstańcami a stacjonującymi w pobliżu jego domu wojskami węgierskimi. Trudna misja nie przeszkadza mu w upijaniu się winem i flirtowaniu z telefonistką. W części Ostinato - lugubre, Munk rozprawia się z narodową mitologią. Żołnierze przebywający w obozie jenieckim są przekonani, że porucznik Zawistowski uciekł z niewoli. W rzeczywistości zbieg ukrywa się przed gestapo w obozowej łaźni. Mit cudownie ocalałego żołnierza pozwala więźniom prowadzić "normalne" obozowe życie.

Na uwagę zasługuje postać Turka kreowana przez Kazimierz Rudzkiego. Ten charakterystyczny aktor swój późny (miał 46 lat), ale udany debiut filmowy zawdzięcza właśnie Munkowi. Z trzech nowel, opartych na prozie Jerzego Stefana Stawińskiego, na ekran weszły tylko dwie. Reżyser ostatecznie zrezygnował z części Con bravura opowiadającej o tajnej kurierce, która w przebraniu zakonnicy przenosi meldunki przez węgierską granicę.

Beata Cyganek